Bakı Dövlət Universiteti Şərqşünaslıq fakültəsi

Professor  Aida Qasımova

Filologiya elmləri doktoru, professor
İş telefonu: :+994 12 439 07 34
e-mail:[email protected]
[email protected]

QISA BİOQRAFİK MƏLUMAT

• 2 iyun 1957-ci ildə Ağdam şəhərində anadan olub
• 1975-1980-cı illərdə Azərbaycan Dövlət Universitetinin Şərqşünaslıq fakültəsində təhsil alıb
• 1980-ci ildən həmin fakültədə işləyir
• İki övladı var

TƏHSİLİ VƏ ELMİ DƏRƏCƏ VƏ ELMİ ADLARI

• 1975-1980 tələbə, Azərbaycan Dövlət Universiteti,
• 1983-1986 aspirant, Azərbaycan Dövlət Universiteti
• 1989 Filologiya elmləri namizədi, SSRİ EA Şərqşünaslıq institutu, Moskva
• 2001 Filologiya elmləri doktoru, AMEA Ədəbiyyat institutu

ƏMƏK FƏALİYYƏTİ

• 1980-1983 ADU, Şərqşünaslıq Fakültəsi, baş laborant
• 1983-1986 aspirant, Azərbaycan Dövlət Universiteti
• 1986-1987 ADU, Elmi Kitabxana, kitabxanaçı
• 1987-2003 ADU (sonra BDU), Şərqşünaslıq Fakültəsi, müəllim, baş müəllim
• 1995-2005 BDU, Şərqşünaslıq Fakültəsi, dosent
• 2005- BDU, Şərqşünaslıq Fakültəsi professor
• 5 kitabın 90-dan artıq elmi məqalənin müəllifidir

TƏDQİQAT SAHƏSİ

• Ərəb ədəbiyyati, Azərbaycan ədəbiyyatı, İslamaqədərki əqli-mənəvi durum, Quran və poeziya və s.

BEYNƏLXALQ SEMİNAR, SİMPOZİUM VƏ KONFRANSLARDA İŞTİRAKI

• 2013, “Marginal Discourses of Arabic Poetry, A Case Study of the Baku Manuscript “Taj al-Lughah wa-Sihah al-Arabiyyah” by Abu Nasr Ismail ibn Hammad al-Farabi al-Jawhari” (Ərəb ədəbiyyatına dair haşiyə yazıları: Əl-Cövhərinin “Sihah” lüğətinin Bakı nüsxəsi), Autograph/holograph and Authorial Manuscripts in Arabic Script, Lic (Liege) Universiteti, Belçika, 10-11 Oktyabr
• 2011, “Some Chefs-d'oeuvre of  Azerbaijani Institute of Manuscripts Library” (Azərbaycan Əlyazmalar İnstitutu kitabxanasının bəzi şedevr əlyazmaları) 7th Islamic Manuscript Conference: “Islamic Manuscripts in South and Southeast Asia”, Cambridge University, UK, 12-14 İyul
• 2010, “The Azerbaijani Contribution to the Classical Arabic Literary Tradition” (With Special Reference to Sufi Literature) , “Klassik Ərəb ədəbiyyatına Azərbaycanın töhfəsi”: Sufi ədəbiyyatına xüsusi istinadla” Conceptualizing Literary History: Foundations of Arabic Literature Yale University, ABŞ, 16-17 Aprel
• 2010, “Worships, beliefs and traditions connected  with fire in pre-Islamic Arabia and Zoroastrianism” (İslamaqədərki Ərəbistanda odla bağlı inanc və etiqadlar və Zoroastrizm) ARAM Society for Syro-Mesopotamian Studies – 28^th International Conference: Zoroastrianism in the Levant Oxford University, UK, 5-7 İyul
• 2009 aprel, ABŞ, Villanova Universiteti, İslam Araşdırmalar mərkəzinin yubiley konfransı
• 2008, dekabr, Sankt-Peterburq, Asiya muzeyindən Şərq Əlyazmaları institutunadək, Yubiley konfransı
• 2008, iyun, London, Cəmiyyətin Quran Çərçivəsi:İslam, Multimədəniyyət, Sülh
• 2008, iyun, London, Cəmiyyətin Quran Çərçivəsi:İslam, Multimədəniyyət, Sülh .
• 2008, dekabr, Sankt-Peterburq, Asiya muzeyindən Şərq Əlyazmaları institutunadək, Yubiley konfransı

SEÇİLMİŞ ƏSƏRLƏRİ

Azərbaycan dilində

• 2018, Quran qissələri ilə bağlı bəzi mübahisəli məqamlar, Elmi araşdırmalar – Azərbaycan EA Nizami adına Ədəbiyyat İnstitutu. 2000 (1-2), s.106-109
• 2018, Hatəm ət-Tai: Rəmzi obraz arxasından görünən tarixi şəxsiyyət, Elmi araşdırmalar – Azərbaycan EA Nizami adına Ədəbiyyat İnstitutu. 2000 (3-4), s.32-35
• 2014, “Nəsimi Gözəlinin üz yazısı”, Çağımızdan görünən orta əsrlər, AMEA-nın müxbir üzvü, əməkdar elm xadimi prof. Azadə Rüstəmovaya həsr olunmuş II Beynəlxalq Elmi Konfrans, Bakı, Elm, 2014, səh. 423-429.
• 2013, “Nəsimi şerində üz cizgilərinin vəsfi ilə bağlı Quran simvolizmi”, Akademik Azadə Rüstəmovanın xatirəsinə həsr olunmuş Beynəlxalq Konfransın materialları, Bakı, Elm, 2013, səh. 49-57.
• 2012, “Qələm arxetipi Quranda, təfsir ədəbiyyatında və Azəri türk şerində”, II məqalə, Hikmət, Еlmi araşdırmalar toplusu, Bakı, 2012, səh. 33-44.
• 2011, “Quran simvolizmi və Klassik Azəri-türk şerində qaşların vəsfi: Qələm, Nun, Qaf və Anqa rəmzləri)”, Hikmət, Еlmi araşdırmalar toplusu, Bakı, 2011, səh. 51-65.
• 2011, “Füzuli şerində Məhəmməd peyğəmbərin meracının vəsfi”, Azərbaycan Füzulişünaslığının qaynaqları,  Bak, 2011, cild 3. səh. 443-455.
• 2011, “Ərəbdilli Azərbaycan ədəbiyyatı və onun əsas infkişaf xüsusiyyətləri”, Еlmi araşdırmalar, AMЕA Z. Bünyadov adına Şərqşünaslıq Institutu, Bakı, 2011, səh. 417-431.
• 2011, “Cahiliyyət ərəblərinin sınamaları və bəzi mövhumi təsəvvürləri”, Motif Academi Halkbilimi dergisi, Istanbul, 2011(2), səh. 256-267.
• 2011, “Qələm arxetipi Quranda, təfsir ədəbiyyatında və Azəri türk şerində”, I məqalə,  Hikmət, Еlmi araşdırmalar toplusu, Bakı,. 2011, səh. 89-103
• 2010, “Quran simvolizmi və Klassik Azəri-türk şerində qaşların vəsfi:  Qabə-qövseyn və Şaqqul-Qəmər rəmzləri”, Hikmət, Еlmi araşdırmalar toplusu, Bakı, 2010,  səh. 88-106
• 2009, Mağara simvolizminin dini-mifoloji çalarları ( Problemə cahiliyyət və ilkin İslam dövrünün mistik təcrübəsi baxımından nəzər), Şərq filologiyası məsələləri, AMEA, Şərqşünaslıq İnstitutu, Bakı 2009, s. 7-22, Əl-Səqafə əl Cədidə. Qahirə, 2004, s. 29-34
• 2009, “Mağara simvolizminin dini-fəlsəfi və mifoloji çalarları (problemə  Cahiliyyət və ilkin Islam dövrünün mistik təcrübəsi baхımından nəzər)”, Şərq filologiyası məsələləri, AMЕA Z.Bünyadov adına Şərqşünaslıq Institutu, Bakı, 2009, səh.7-22.
• 2009, “Ərəb dilində işlənən  idiomların açılmasının tədris prosesində əhəmiyyəti: əsa ilə bağlı idiomlar”, Qeyri-ərəblərə ərəb dilinin tədrisi məsələlərinə müasir baxış (konfrans materialları) Bakı, Qafqaz Universiteti, səh. 142-147.
• 2009, “Orta əsr Ərəb tarixçiləri Azərbaycanın qədim sakinləri barədə” , BDU-nun 90 illiyinə həsr olunmuş Beynəlxalq konfransın materialları, BDU, 2009, səh. 445-447.
• 2006, Azərbaycanla Misir arasında mədəni əlaqələr, əl-Vatanul-arabi. Paris-Beyrut, 2006, iyun, s. 52
• 2005, Cahiliyyət ərəblərinin odla bağlı inanc və etiqadları, Hikmət. Elmi araşdırmalar toplusu, 2005, s. 85-100
• 2005, Cahiliyyət ərəblərinin şair və xətiblərə münasibəti, Şərq filologiyası məsələləri. AMEA Z.Bünyadov adına Şərqşünaslıq İnstitutu. Bakı, 2005, s.11-31
• 2005, Qırmızı terror qurbanları, əl-Feysal. Əl-Feysal mədəniyyət evinin orqanı. əl-Riyad, 2005, yanvar, № 341, s.44-63
• 2004, Gizli rəmzlərdən real hadisələrədək. (Fikri Nəqqaşın «Məmluk komediyası» əsəri barədə düşüncələr)
• 2004, Cahiliyyət ərəblərinin dini təsəvvürlərində monoteizmin yeri (yəhudilik), Elmi araşdırmalar AMEA Z.Bünyadov adına Şərqşünaslıq İnstitutu, 2004
• 2003, Bakıda ərəb əlyazmaları, əl-Feysal. Əl-Feysal mədəniyyət evinin orqanı. əl-Riyad, 2003, iyul, s.50-69
• 2003, Klassik Azərbaycan şeirində Quran mənaları, əl-Ədəbül-İslamiyyu. əl-Riyad, 2003, № 37, s.78-83
• 2002, Mütənəbbinin ləqəbi barədə həqiqətlər və yalanlar arasında, Əl-Bəyan. Kuveyt Yazıçılar İttifaqının orqanı. Əl-Kuveyt, 2002 noyabr, s.41-49
• 2001, Klassik ərəb ədəbiyyatına dair müntəxəbat,– M.Mahmudov. Klassik ərəb ədəbiyyatı. Bakı, 2001, s. 215-256
• 2001, Cahiliyyət dövrü ərəblərinin əqli-mənəvi durumu. (Elmi təsəvvürlər və onların inkişaf xüsusiyyətləri), Bakı Universitetinin xəbərləri (Müstəqil Azərbaycan-10) Humanitar elmlər seriyası, 2001, № 1,s.145-150
• 2000, Klassik Azərbaycan şeirində Azişlenen Dini Telmihler, Kafkasiyada İslam medeniyeti. Milletlerarası simpozumu tebliğleri. İstanbul, 2000, s. 59-69

ingilis dilində

• 2015, “Qur’anic Symbolism of the Eyes in Classical Azeri Turkic Poetry”, (Klassik azəri türk şerində gözlərin Quran simvolizmi), Oriens, Brill, Leiden (say 43, 2015), 43/ 1-2, səh. 101-153. SCOPUS tərəfindən indeksləşib
• 2015, “Red Terror against Islamic Manuscripts: The Case of the Manuscript Collection of Salman Mumtaz”, (İslam əlyazmalarına qarşı qırmızı terror, Salman Mümtazın əlyazma kolleksiyası barədə araşdırma), Journal of Islamic Manuscripts, Brill, Leiden, (say 6, 2015), səh. 17-46. Web of Science tərəfindən indeksləşib.
• 2015, “Marginal Discourses of Arabic Poetry, A Case Study of the Baku Manuscript, “Taj al-Lughah wa-Sihah al-Arabiyyah” by Abu Nasr Ismail ibn Hammad al-Farabi al-Jawhari”, (Ərəb ədəbiyyatına dair haşiyə yazıları, Əbu Nəsr İsmail ibn Həmmad əl-Farabi əl-Cövhərinin “Tac əl-luğa va Sihah əl-arabiyyə əsərinin Bakı əlyazma nüsxəsi), Journal of Arabic Literature, Brill, Leiden (say 46, 2015),46/1, səh. 1-33. Thomson Reuters tərəfindən indeksləşib.
• 2014, “Traditional Qur’anic images in Depiction of the Curl in Classical Azeri Turkic Sufi Poetry (Rope, Shackles, and Thread)” (Klassik azəri türk sufi poeziyasında saçların vəsfi ilə bağlı ənənəvi obrazlar) Şərq xalqaları ədəbiyyatı, ənənə və müasirlik, professor Aida İmanquliyevanin anadan olmasının 75 illiyinə həsr olunmuş beynəlxalq konfrans, Bakı, Elm, 2014, səh 180-184.
• 2014, “Models, Portraits and Signs of Fate in Ancient Arabic Tradition”, (Qədim ərəb ədəbiyyatında talenin model, portret və əlıamətləri), Journal of Near Eastern Studies, (say, 73, October), Chicago University Press, 73/ 2, səh. 319-340. Thomson Reuters tərəfindən indeksləşib
• 2014, “If All the Trees on Earth Were Pens: A Survey of the Qur’anic Symbolism of the Pen in Medieval Azeri Turkic Sufi Poetry”,(Əgər bütün ağaclar qələm olsaydı: Orta əsrlər azəri türk sufi poeziyasında qələmin Quran simvolizminə bir baxış)  Journal of Turkish Literature, Bilkənt Universiteti, Türkiyə, (say11, 2014), səh. 7-33.
• 2013, “The Hair on my Head is Shining, Qur’anic Imagery of the Curl in Classical Azeri-Turkic Sufi Poetry”(“Saçlarıma şölə düşdü” Klassik azəri türk şerində saçların vəsfi), Journal of Qur’anic Studies, 15.1, Edinburgh University Press, Centre of Islamic Studies, səh.67-99.
• 2013, Eyebrows”, Islamic Images and Ideas, Essays on  Sacred Symbolism, (“Qaşlar”, İslam obraz və ideyaları: Müqəddəs simvolizmə dair oçerklər), , Dr. John Andrew  Morrow-nun redaktəsi ilə, USA  McFarland, 2013, səh. 169-183.
• 2013, “Imagery of Eyebrows” in Islamic Imagery,Studies in Sacred Symbolism, ed. by Dr. John Andrew Morrow, USA McFarland, pp. 169-183
• 2013, The Hair on my Head is Shining, Qur’anic Imagery of the Curl in Classical Azeri-Turkic Sufi Poetry   , Journal of Qur’anic Studies, 15.1 (2013), Edinburgh University Press, Centre of Islamic Studies, p.67-99.
• 2013, Navabiğ nahdat al-İslam , Bakı, Elm, 2013
• 2010, “The Sabians as one of the Religious Groups in pre-Islamic Arabia and Their Definition through the Qur'an and Medieval Arab Sources”, (Sabilər islamaqədərki Ərəbistan dini qruplarından biri kimi: Sabi təliminin Quranda və Orta əsr ərəb mənbələrindəki izahı) ARAM Periodical, Oxford University,  (say 22) səh. 243-261.
• 2010, “Acquaintance with the Mystery of Heavens in Ancient Arabia”, (Qədim Ərəbistanda görlərin misteriyası ilə tanışlıq) Written Monuments of the Orient (Pismennie Pamyatniki Vostoka), Sankt Peterburq, (say 14,), 14/1, səh. 55-65

ərəb dilində

• 2011, “Nahda əl-Isləm va əl-zuruf əl-muvakab ləhə”, (İslam intibahı və onun yarandığı şərait), İbn Rüşd, İbn Rüşd İnstitunun jurnalı, Niderland, (say 3, 2011) səh. 42-67.2002, “Beyn ‘l-haqaiq wa ‘l-akazib fi laqab al-Mutanabbi”, (Əl-Mütənəbbinin ləqəbi barədə həqiqətlər və yalanlar arasında), al- Bəyan, Kuveyt Yazıçılar İttifaqının orqanı, əl-Kuveyt, Noyabr, (say 388, 2002) səh. 41-49.
• 2007, “Dahaya əl-irhab əl-əhmar”, (Qırmızı Terror Qurbanları) al- Faisal, əl-Riyad, (341, 2005) səh. 44-63.
• 2007, “Mə’sat Ziyad ibn Əbihi min xiləl əl-tarix va saykolociya” Ibda‘ (“Ziyad ibn Əbihi” faciəsi tarix və psixologiya müstəvisində), (say 4, 2007),Qahirə, pp.164-170.
• 2004, “Min əl-rumuz əl-məxfiyya ilə əl-həvadis al-vaqi‘yiyyə: Təəmmulat haulə al-Məhzələ əl-Mamlukiyyə li Fikri Nəqqaş”, (Gizli rəmzlər və real hadisələr: Fikri Nəqqaşın “Məmluk komediyası” pyesi ətrafında düşüncələr) əs-Saqafa əl- Cədidə, Qahirə, (say 126, 2004) səh. 29-34.
• 2003, “Al-makhtutat al-arabiyya fi Baku”, (Bakıda Ərəb əlyazmaları), al-Faisal, əl-Riyad, (323, 2003), səh. 50-69.
• 2003, “Al-mə‘ani al-qur’aniyya fi ‘l-ş‘ir al-klassikiyyi al-əzərbəycəniyyi”, (Klassik Azərbaycan şeirində Quran mənaları), əl-Ədəb əl-Islami, əl-Riyad, (say 37, 2003) səh. 78-83

rus dilində

• 2014, “Предтечи макамного жанра в арабской литературе )в свете изучения средневековых арабских источников(”, Dil ve Ədəbiyyat, BDU, (say 91, 2014), III, səh.134-139.2002, “Атрибуты суфизма в религиозно-культурной системе доисламских арабов: Хирка”,  Filologiya məsələləri, AMEA, Əlyazmalar İnstitutu, Bakı, 2002/2, səh.351-359.
• 2010, “Мистика жертвоприношения в древней Аравии”, Восточная коллекция, (say 4, 2010) Moskva, səh. 79-84.
• 2010, “Антропогоническое мышление в доисламской арабской поэзии “ Четки , (say 4, 2010) Moskva, səh. 135-142
• 2010, “Мистика жертвоприношения в древней Аравии”, Восточная коллекция, (say 4, 2010) Moskva, səh. 79-84
• 2007, “Мифопоэтика доисламской поэзии”, Şərq Filologiyası məsələləri, AMEA, Şərqşünaslıq İnstitutu, Bakı, 2007, səh. 3-64.
• 2007, “Оккультные науки и ясновидение в древней Аравии”, Şərq Filologiyası məsələləri, AMEA, Şərqşünaslıq İnstitutu, Bakı, 2007, səh. 5-30

Beynəlxalq  mükafatlar

• Əbdüləziz Səud əl-Babtinin “İmam Buxarinin nəvələri üçün” mükafatı, 1998
• Açıq cəmiyyət fondunun Qlobal Fakültə mükafatı (ABŞ), 2013

Üzvlük

• İslam Əlyazmaları Assosiasiyasının  (Böyük Britaniya) üzvü
• İbn Rüşd jurnalının redaksiya heyətinin üzvü (Hollandiya)
• “Qafqaz” jurnalının redaksiya heyətinin üzvü (Qafqaz Universiteti)

KİTABLARI

• 2019, Ərəb ədəbiyyatı. V-XIII əsrlər: dərslik. Bakı: “Elm”, 2019, – 676 s
• 2013, Nawabiğ Nahdat al-Islam, Dirasat fi siratey al-Mutanabbi va Bədi az-Zaman al-Hamadani, (İslam İntibahının nəhəngləri,əl-Mütənəbbi və Bədi əz-Zaman əl-Həmədaninin tərcümeyi-halı), Bakı, 2013, 149 səh. (dərs vəsaiti)
• 2007, Cahiliyyət ərəblərinin əqli-mənəvi durumu,( monoqrafiya) Bakı, Elm nəşriyyatı, 235 s
• 2007, Средневековая арабская плутовская новелла, Баку, 157 с
• 2005, 14-16-cı əsrlər Azərbaycan ədəbiyyatı və Quran qissələri (monoqrafiya), Bakı, BDU, 1998,430 səh, təkrar nəşr, 2005
• 1995, Füzuli yaradıcılığında Quran rəvayətləri (monoqrafiya), Bakı, BDU, 1995,195 səh
• 1994, Məhəmməd peyğəmbərin meracı (kitab), Bakı, Yaziçı nəşriyyatı, 1994, 105 səh